تعدیل قدرت معاملاتی نابرابر با تقلید معامله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار هیات عملی دانشگاه پیام نور،‌تهران، ایران

2 دکتری حقوق خصوصی دانشگاه پیام نور

3 استاد تمام هیات علمی دانشگاه پیام نور، تهران،‌ایران

چکیده

بروز عدم توازن قراردادی در قدرت معاملاتی یک طرف را ضعیف و دیگری را قوی می‌نماید. عواملی چون نابرابری سطح وابستگی، دانش، انحصار و شرایط اضطراری یک طرف معامله، موجب عدم توازن در انعقاد قرارداد و چانه‌زنی در عوضین یا شروط و مفاد قرارداد می‌شود. مسئله این تحقیق تاثیر نابرابری و عدم توازن بر قرارداد و بررسی راه حل‌های ارائه شده در این زمینه است. طبق نظریه سنتی آزادی قراردادی، اکراه و اشتباه و گاه تدلیس عیوب اراده تلقی می‌شوند؛ سو استفاده از اضطرار نیز به صورت محدود مطرح است؛ اما در سایر موارد مطابق با اصل حاکمیت اراده توجهی به توازن قدرت متعاملین نمی‌گردد. عدالت حقوقی ایجاب می‌کند برای مقابله با این نوع نابرابری‌ها راه‌کار مناسبی ارائه گردد، زیرا اصل آزادی قراردادی نباید موجب نابودی طرف‌های ضعیف گردد. در حقوق کشور‌های دیگر نظیر آمریکا و فرانسه تئوری‌هایی مطرح گردیده است که برخی از آنها توسط حقوق‌دان‌های داخلی نیز پیشنهاد شده و در نتیجه راه‌کار بطلان شروط تحمیلی یا غیر معقول را ارائه می‌دهند. اما هدف این پژوهش به کار‌گیری روشی است که ضمن حمایت از طرف ضعیف، در راه حفظ اصل ثبات و لزوم معاملات قدم بر‌دارد تا از این حیث رونق تجارت و انگیزه کسب دانش و تخصص نیز از بین نرود. بهره‌گیری از تئوری تقلید معامله درجهت این هدف کارآمد خواهد بود. این تئوری ترکیبی از وضعیت شخصی طرف‌ها و لحاظ قدرت و ضعف معاملاتی آنها و رویه متعارف و معقول معاملات مشابه در جامعه و انصاف و عدالت است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modifying Bargaining Power by Contract Imitation

نویسندگان [English]

  • JALAL SOLTANAHMADI 1
  • razieh taghizadegan 2
  • Ebrahim Taghizadeh 3
2 -
3 Faculty of Payame Noor University
چکیده [English]

Lack of balance in transaction power between contract parties leads to a relatively deep gap between them causing one party of the contract to be named as poor party and the other party as strong party. Inequality in dependency levels, knowledge and urgent conditions of poor party are among the factors that pave the way for lack of balance in power between poor and strong parties. Legal justice necessitates proper strategies to be presented to face with this kind of inequality. In Iran's Law, only  some have reached from title of misuse of urgency to solution of duress transactions, annulment. Moreover, a number of theories have been proposed in developed countries like United States and England, and some of them have been proposed by Iranian lawyers, which, present strategies for annulment of imposed or unreasonable terms. However, this study aims to apply a strategy which, in addition to supporting the poor party, takes a step to maintain the principle of transaction necessity, so that trade boom and motivation for gaining knowledge and specialty will not be
disappeared. Exploiting Transaction Imitation Theory will be efficient with regard to this aim.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contract / Transaction Power / Weak Party / Bargain / Transaction Imitation
ابن منظور علامه، (1410 ). لسان العرب جلد هفتم، نشر دار صادر، ماده ضرر، چاپ اول.
باریکلو علیرضا، (1382). «ضمانت اجرای حقوقی سو استفاده از وضعیت اضطراری طرف قرارداد» مجله‌ی اندیشه‌های حقوقی سال اول شماره چهارمص 45-25.
حسین‌آبادی، امیر، (1376). «تعادل اقتصادی در قرار داد»، مجله تحقیقات حقوقی شماره 20-19 صفحه 196-226 صفحه‌ی 198 .
حییم، سلیمان، (1375). فرهنگ یک جلدی انگلیسی - فارسی تهران: فرهنگ معاصر چاپ نهم.
سلطانی، پدرام، (1390). «قدرت چانه‌زنی ضعیف» ماهنامه اقتصادی و مالی بین‌الملل اقتصاد ایران، شهریور، صفحه ۱۹.
سنهوری، عبدالرزاق احمد، (1385). نظریه العقد بیروت دارالفکر چاپ اول ص285 .
سنهوری، عبدالرزاق احمد، (1998). الوسیط فی شرح قانون مدنی الجدید بیروت: انتشارات حلبی، چاپ سوم صفحه 352.
طبرسی، شیخ ابو‌علی الفضل بن الحسن (بی تا)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن جلد اول نشر دارالمعرفه صفحه 466.
طوسی شیخ، (1382). الخلاف جلد دوم  نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ص351.
عبدالمنعم، فرج، (1974). نظریه العقد، بیروت: دارالنهضأ العربیه، ص137.
عدل، مصطفی، (1373). حقوق مدنی قزوین: انتشارات بحر العلوم چاپ اول، صفحه 122.
کاتوزیان، ناصر، (1385). حقوق مدنی: نظریه‌ی عمومی تعهدات نشر میزان، چاپ سوم، صفحه‌ی 40، 1385.
کاتوزیان، ناصر، (1364). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، جلد اول انتشارات بهنشر، چاپ اول ص 34.
کاظم پور، سید جعفر، (1374). «بررسی تطبیقی حمایت از طرف ضعیف قرارداد در ایتالیا» و «دکترین نامعقول بودن در ایالات متحده آمریکا»، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۷۱
کریمی، عباس، (1381). «شروط تحمیلی از دیدگاه عمومی قراردادها»، مجله پژوهش‌های حقوقی، سال اول، شماره ۱، ص ۶۵
قاسمی حامد، عباس، (۱۳۷۶-۱۳۷۵). «مروری اجمالی بر نظریه تعهد به دادن اطلاعات در قرارداد» از دیدگاه فرانسه، مجله کانون وکلا، شماره ۱۶۷-۱۶۴.
قاسمی حامد، عباس و طالب احمدی، حبیب، (1390). «اطلاع‌رسانی پیش قراردادی»، مجله مطالعات حقوقی، دوره سوم، شماره اول، ص 165.
قافی، حسین ،(۱۳۸۳). «ماهیت و میزان اعتبار قرارداد الحاقی» فصلنامه حقوق اسلامی، دوره 1، شماره 2،صفحه 61-88  .
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1364). ترمینولوژی حقوق تهران: انتشارات ابن سینا، شماره 176.
موسوی، سید ابراهیم، (1380). «قاعده اضطرار» مجله حقوقی و قضایی دادگستری شماره 35 صفحه‌ی 55-76.
نراقی، ملااحمد. (1266) عواید الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسایل الحلال و الحرام قم: بوستان کتاب، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ص 57.
نرم‌افزار فرهنگ لغات هوشیار
وحیدی، امیرحسین، (۱۳۸۳). «تعادل اقتصادی و اضطرار در قراردادهای انحصاری»، کانون سردفتران و دفتریاران، دوره دوم شماره۷۳، ص 108.
Barnhizer, Danield, (2005). “Bargaining Power in Contract Theory”, Legal Studies Research Paper Series, Michigan State University, Collection of Law, page 1-62
Choi, Albert and Triantis, Georg, (2011). ”How Bargaining Power Affects- Non Price Terms in Contracts”,Texas, Law Acadedemics, p1-30, p4
Edwards, Carolyn, (2009). “Freedom of Contract and Fundamental Fairness for Individual Parties: The Tug of War Continues”, Marquette University Law School, Vol, 674: 37-60.
Ellinger,EP Anglo, (1979). “Unconscinable contract” , Acomparative Study of the Approaches in England , France , Germany and united state , Loy. A. Int , 1 and com . L .g .p: 456.
Florian, Rödl, (2013). “Contractual Freedom, Contractual Justice, and Contract Law (Theory)”, Law and Contemporary Problems, Vol, 76: 57-70.
Magen, Stefan, (2013).” Fairness and Reciprocity in Contract Governance”, MPI Collective Goods Preprint, Vol, 77: 34-48
Omri Ben, Shahar, (2009). “A Bargaining Power Theory of Default Rules“, Columbia Law Review ,Vol,109:396-430 p 398.
Todd D, Rakoff,  (2016). “The Five Justices of Contract Law”, Wisconsin Law Review, Vol 4: 136-154.