بررسی تاثیر نوسانات رابطه مبادله و بی ثباتی صادرات غیرنفتی بر رشد اقتصادی ایران و کشورهای منتخب منا

عطرکار روشن, صدیقه; شیرین بخش, شمس الله; منهاجی, صبا

بررسی تاثیر نوسانات رابطه مبادله و بی ثباتی صادرات غیرنفتی بر رشد اقتصادی ایران و کشورهای منتخب منا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار دانشگاه الزهرا (س)

² دانشیار دانشگاه الزهرا(س)

³ دانشگاه الزهرا

چکیده

هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر نوسانات رابطه مبادله و بی‏ثباتی صادرات غیرنفتی بر رشد اقتصادی ایران و برخی از کشورهای منتخب عضو خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) شامل مراکش و اردن به تفکیک و با استفاده از داده های سری زمانی می‏باشد. در این مطالعه با استفاده از روش هم‏انباشتگی جوهانسون- جوسیلیوس و مدل تصحیح خطای برداری (VECM)، وعلیت گرنجری به بررسی روابط بلندمدت و کوتاه‏مدت بین ، نوسانات رابطه مبادله، بی‏ثباتی صادرات غیرنفتی و سرمایه‏گذاری بر رشد اقتصادی در طول دوره 1392-1359 (2013-1980) پرداخته شده است.
این تحقیق به بررسی تأثیر نوسانات رابطه مبادله و بی‏ثباتی صادرات غیرنفتی بر رشد اقتصادی ایران و برخی کشورهای منتخب عضو خاورمیانه و شمال افریقا (منا) (شامل مراکش و اردن) به تفکیک و با استفاده از داده‌های سری زمانی می‌پردازد.
در این مطالعه، روابط بلندمدت و کوتاه‏مدت میان نوسانات رابطه مبادله، بی‏ثباتی صادرات غیرنفتی و سرمایه‏گذاری بر رشد اقتصادی، در سال‌های 1392-1359 (2013-1980) با استفاده از روش هم‏انباشتگی جوهانسون ـ جوسیلیوس و مدل تصحیح خطای برداری (VECM)، و علیت گرنجری بررسی شده و یافته‏های آن نشان می‌دهد نوسانات رابطه مبادله در بلندمدت اثر منفی و معنا‏داری بر رشد اقتصادی ایران و مراکش داشته، درحالی‌که اثر آن بر رشد اقتصادی اردن کم اهمیت است. همچنین، بی‏ثباتی صادرات اثری منفی و معنا‏داری بر رشد اقتصادی ایران و مراکش داشته لکن اثر آن در رشد اقتصادی اردن مثبت و معنا‏دار است.

یافته‏های تحقیق نشان می‏دهد که نوسانات رابطه مبادله در بلندمدت اثر منفی و معنی‏دار بر رشد اقتصادی کشور ایران و مراکش داشته است، در حالی که اثر آن بر رشد اقتصادی کشور اردن کم اهمیت است. هم‏چنین بی‏ثباتی صادرات اثر منفی و معنی‏دار بر رشد اقتصادی کشورهای ایران و مراکش و اثر مثبت و معنی‏دار بر رشد اقتصادی کشور اردن را نشان می‏دهد.

کلیدواژه‌ها

رابطه مبادله / کشورهای منا / بیثباتی صادرات غیرنفتی / مدل تصحیح خطای برداری

20.1001.1.17350794.1395.20.80.1.4

موضوعات

رشد اقتصادی

عنوان مقاله [English]

Terms of Trade Volatility, Export Instability and Economic Growth in Selected MENA Countries

نویسندگان [English]

Sedigheh Atrkar Roshan ¹
Shamsollah Shirin Bakhsh ²
Saba Menhaji ³

³ Alzahra University

چکیده [English]

The main objective of this study is to investigate the impact of the terms of trade volatility and export instability on economic growth of Iran and a number of selected Middle East and North Africa (MENA) countries separately. In this study, the Johansen Juselius cointegration and Vector Error Correction Model (VECM), have been used to examine the relationship between long-term and short-term term effects of trade volatility, export instability and investments, on economic growth during the period of 1359 to 1392 (2013 -1980).
The estimation results demonstrate that in the long term, fluctuations in the terms of trade has a negative and significant impact on economic growth of Iran, Morocco, while its impact on economic growth of Jordan is less significant. The export instability has also significant negative effect on economic growth of Iran and Morocco and significant positive effect on economic growth in Jordan. The results of Vector Error Correction Model (VECM) for Iran also represent small and insignificant coefficients in the short term. Although in the two countries of Morocco and Jordan, the coefficient indicates that GDP adjusts slowly towards the long-run equilibrium.

کلیدواژه‌ها [English]

Terms of Trade
MENA Countries
Export Instability
VECM

مراجع

1- ابریشمی، حمید و رضا محسنی، (1381)، نوسانات صادرات نفتی و رشد اقتصادی، فصلنامه پژوهش‏های اقتصادی ایران، شماره 13، زمستان 1381، صفحات 32-1.

2- آل عمران، رویا و آل عمران، سید علی، (1393)، بررسی تاثیر بی‏ثباتی صادرات بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی – شماره چهاردهم – تابستان 1393- صفحات 66-39.

3- بیابانی، جهانگیر و اصغر ابوالحسنی هستیانی، بیتا شایگانی، مهدی حقگو، (1391)، بررسی و پیش بینی بی‏ثباتی صادرات بر رشد اقتصادی ایران با رویکرد شبکه عصبی GMDH، فصلنامه علمی پژوهشی، پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی، سال سوم ، شماره نهم ، اسفند 1391، صفحات 112-99.

4- تقوی، مهدی. آزاد مهر کهرام، پروانه سلاطین (1386)، بررسی سهم تغییرات رابطه مبادله بر بی‏ثباتی نرخ ارز در اقتصاد ایران، پژوهشنامه اقتصادی، زمستان 86، شماره 27، صفحات50-15.

5- حسینی، میرعبدالله و میرهادی سیدی (1381)، بررسی رفتار رابطه مبادله بازرگانی خارجی ایران ، پژوهشنامه بازرگانی، بهار 1381، شماره 23، صفحات 56-25.

6- رحیمی بروجردی، علیرضا (1374)، روابط تجاری بین المللی معاصر – تئوری ها و سیاست ها، انتشارات علمی دانشگاه آزاد ، چاپ اول ، بهار 1374.

7- فاتح، عبدالرضا، (1377)، بازرگانی و صادرات غیرنفتی: بی‏ثباتی درآمدهای ناشی از صادرات غیرنفتی و عوامل ایجادکننده آن، تازه‏های اقتصاد، بهمن 1377، شماره 74، صص 57-60.

8- فخرایی، عنایت الله. حمیده احمدی، (1390) ، بررسی عوامل موثر بر نوسانات درآمدهای ارزی صادرات غیرنفتی ایران، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسیهای اقتصادی سابق)، دوره 8، شماره 2، تابستان 1390 ، صفحات 149-123.

9- کازرونی، علیرضا و سکینه سجودی، ( 1389) ، بررسی اثر بی ثباتی رابطه مبادله بر رشد اقتصادی ایران ، مجله تحقیقات اقتصادی ، شماره 90 ، بهار 89 ، صفحات 139-119

10-گسکری، ریحانه، اقبالی، علیرضا و حلافی، حمیدرضا (1384)، بی‏ثباتی صادرات نفت و رشد اقتصادی در ایران، فصلنامه پژوهش‏های اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره 24، پاییز 1384، صفحات 94-77.

11-نونژاد، مسعود. مهدی روشن قیاس (1391) ، "اثر رابطه مبادله و تلاطم آن بر رشد اقتصادی" ، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی ایرانی) ، سال دوازدهم ، شماره 46 ، پاییز 1391 ، صفحات 200-183.

12- Bhagwati, J. (1959), Growth Terms of Trade and Comparative Advantage, Economic International.

13- Bahmani Oskooee, Mohsen and Scott W. Hegerty (2007), Exchange Rate Volatility and Trade Flows: A Review Article, Journal of Economic Studies, Vol. 34, Iss 3, pp. 211-255.

14- Bahmani Oskooee, M. and Hegerty, S.W. (2012), Measure of Uncertainty in Economics, In Economics of Innovation, Incentives and Uncertainty. Hauppage: Nova Science Publishers.

15- Bahmani Oskooee, Mohsen. Harvey, Hanafiah and Hegerti, S.W. (2013), The Effects of Exchange Rate Volatility on Commodity Trade Between the US and Brazil, North American Journal of Economics and Finance 25(2013), pp. 70-93.

16- Blattman , C. , Hwang , J. & Williamson, J. (2007) , “Winners and Losers in the Commodity Lottery: The Impact of Terms of Trade Growth and Volatility in the Periphery 1870-1939 , Journal of Development Economics , Volume 82, Issue 1, PP. 156-179

17- Bleaney, M. and Greenway, D.(2001), The Impact of Terms of Trade and Real Exchange Rate Volatility on Investment and Growth in Sub-Saharan Africa, Journal of Development Economics, Vol. 65,491-500

18- Cashin, P. and McDermott (1998), the Terms of Trade Shoks and Current Account, IMF Working Paper

19- Dehn, J. (2000), Commodity Price Uncertainty and Shocks: Implications for Economic Growth, The Centre for the Study of African Economies,Working paper Series, (120)

20- Eichengreen, B. (1996), “Globalizing Capital: a History of the International Monetary System”, Princeton University Press, Princeton.

21- Feder, G. (1982), “Exports and Economic Growth”, Journal of Development Economics, 1982, 12, PP, 59-73.

22- Ghirmay, Teame. Sharma, S.C. and Grabowski, R. (2006), Export Instability, Income Terms of Trade Instability and Growth: Causal Analysis, The Journal of International Trade and Economic Development: An International and Comparative Review, 8:2 pp. 209-229.

23- Goel R.K. and Ram, R. (2001), Irreversibility of R&D Investment and the Adverse Effect of Uncertainty: evidence from the OECD countries, Econ Lett, 71: pp.287–291.

24- Gomez, Patricia. Gonzalez and Danial Rees (2013), Stochastic Terms of Trade Volatility in Small Open Economies, Massachusetts Institute of Technology, Economic Research Department, Reserve Bank of Australia, RDP 2013-10

25- Grimes, A. (2006), a Smooth Ride: Terms of Trade Volatility and GDP Growth, Journal of Asian Economics, Vol.17.

26- Haberler, G. (1955), A Survey of International Trade Theory, Princeton.

27- Jowaid, syed Tahseen. Waheed Abdul, (2011), “Effects of Terms of Trade and its Volatility on Economic Growth: A Cross Country Empirical Investigation”, Munich Personal RePEc Archive, 7 May 2011.

28- Jawaid, Syed Tehseen, Syed Ali Reza, (2013), Effects of Terms of Trade on Growth performance of India, Economic Modelling Vol. 33(2013), pp. 940-946.

29- Lutz, Matthias. (1994),The Effects of Volatility in the Terms of Trade on Output Growth: New Evidence, World Development ,Volume 22, Issue 12,December 1994,Pages 1959-197

30- Love, J., 1992. Export instability and the domestic economy: Questions of causality. J. Dev. Stud., 28: 735-742. DOI: 10.1080/00220389208422256

31- Mendoza, E.,(1997), “Terms of Trade Uncertainty and Economic Growth, Journal of Development Economics , Vol. 54, PP. 323-356.

32- Naya, S. (1973), Fluctuations in Export Earning and Economic Patterns of Asian Countries, Economic Development and Cultural Change, Vol.21, pp. 629-641.

33- Prebisch, Raul (1950), Commercial Policy in The Underdeveloped Countries, American Economic Review, Papers and Proceeding, Vol. 49, pp. 251-273.

34- Qian, Y. and Varangis, P. (1994), Does Exchange Rate Volatility Hinder Export Growth? Additional Evidence, Empirical Economics, 19(3), pp. 371–396.

35- Sinha, D. (1999), “Export Instability,Investment and Economic Growth in Asian Countries: A Time Series Analysis”, Economic Growth Center, Yale University Center Discussion Paper, 799.

36- Tiago V. De V. Cavalcanti, Kamiar Mohaddes, Mehdi Raissi, “Commodity Price Volatility and The Sources of Growth” Journal of Applied Econometrics, J. Appl. Econ. 30: 857–873 (2015), Published online 10 September 2014 in Wiley Online Library (wileyonlinelibrary.com) DOI: 10.1002/jae.2407.

37- Tsen, W.H. (2009), Terms of Trade and Economic Growth in Japan and Korea: An Empirical Analysis, Empirical Economics.

38- Zamanian, Gholamreza. Pourshahabi, Farshid, and Shirazi, Ali, (2010), Interaction of Export Instability and Openness-Growth Nexus In East Asia and Pacific Countries (1990-2006), American Journal of Economics and Business Administration 2 (1): 39-44, 2010.