طراحی مدل عوامل موثر بر ارتقا قابلیت های صادرات محصولات کشاورزی به منطقه قفقاز جنوبی با رویکرد ترکیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، ادربیل، ایران

2 دانشجوی دکترا مدیریت بازرگانی ،دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه محقق اردبیلی،اردبیل، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر علیرغم نوسانات قیمت نفت در بازار، درآمدهای ارزی کشور را با تغییرات زیادی روبرو کرده و اقتصاد را تحت تأثیر قرار داده است و این امر لزوم تنوع‌بخشی به محصولات صادراتی و تجارت و تأکید بر اهمیت تجارت فرآورده‌های غیرنفتی را نشان می‌دهد. بنابراین، تمرکز بر تجارت بخش کشاورزی با توجه به اهدافی مانند خودکفایی و امنیت غذایی و امکان درآمدهای ارزی بالای بخش مذکور غیرقابل‌اجتناب است. هدف اجرای این پژوهش، شناسایی عوامل اثرگذار بر توسعه صادرات محصولات کشاورزی به منطقه قفقاز جنوبی است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های آمیخته با رویکرد کیفی و کمی است که از نظر هدف، کاربردی و ازلحاظ نحـوه گـردآوری داده، از نوع مطالعات پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، 18 نفر از کارشناسان و مدیران صادرکننده محصولات کشاورزی در استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل که سابقه صادرات به منطقه قفقاز جنوبی را داشتند، بود. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه بود که برای شناسایی مقوله‌ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته و از پرسشنامه به‌منظور اعتباریابی الگو اسـتفاده شـد. بـرای بررسی روایی بخش کیفی، از مدل کرسول به همراه روایی محتوایی و پایایی درون کدگذار و میان کدگـذار و در بخـش کمـی از روایی اعتبار محتوا و باز آزمون بهره گرفته شد. در بخش کیفی روش تحلیل داده‌ها، رویکرد نظریه داده بنیاد بود که با نرم‌افزار MAXQDA و بـا استفاده از روش کدگذاری تدوین شد و در بخش کمی، روش تحلیل بر مبنای آزمون همبستگی کندال بود. نتایج پژوهش شامل ارائه مدلی مشتمل بر شرایط علی، زمینه‌ای و مداخله‌گر، به همراه معرفـی پدیده محـوری و ارائـه راهبردهای توسعه قابلیت‌های صادرات محصولات کشاورزی به منطقه قفقاز جنوبی و شناسایی پیامدهای آن است؛ بنابراین مدیران برای توسعه صادرات محصولات کشاورزی به عوامل محرک مانند قیمت محصولات، فاصله جغرافیایی، فرصت کسب سود در بازار هدف و ... توجه کرده و با اتخاذ راهبردهایی چون ارتقا قابلیت تولید، بهبود زیرساخت و نوآوری و خلاقیت در روش‌های انجام صادرات و با در نظر گرفتن عوامل فرهنگی، محیطی، سلیقه و ترجیحات مصرف‌کنندگان جهت دستیابی به نتایجی مانند سودآوری، رشد اقتصادی، ارزآوری و افزایش رقابت‌پذیری محصولات کمک کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Designing a Model of Factors Influencing the Development of Agricultural Products Export to the South Caucasus Region

نویسندگان [English]

  • Naser Seifollahi 1
  • Rahim Mohammad khani 2
1 Associate Professor, Department of Business Management, Faculty Social Sciences, University Of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran (Corresponding Author).
2 Ph.D. Student, Department of Business Management, Faculty Social Sciences, University Of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
چکیده [English]

Considering Iran’s potential in producing agricultural products and reasonable quality of these products, promotion of exporting these products can contribute to economic development. The purpose of this research is to identify the influencing factors on improving the ability to export agricultural products to the South Caucasus region. This research is a type of mixed research with a qualitative and quantitative approach, which is a survey study in terms of its purpose, application, and in terms of data collection. The statistical population of the research includes 18 experts and managers of exporters of agricultural products in East Azerbaijan and Ardebil provinces who had a history of exporting to the South Caucasus region. The tools of information gathering were interviews and questionnaires, and semi-structured interviews were used to identify the categories and questionnaires were used to validate the model. To investigate the validity of the qualitative part, the Cressol model was used along with content validity, intra-coder and inter-coder reliability. Content validity and retest validity were used in the quantitative part. In the qualitative part of the data analysis method, the data theory approach was the basis, which was compiled with MAXQDA software and using the coding method, and in the quantitative part, the analysis method was based on Kendall’s correlation test. The results of the research include presenting a model 8consisting of causal, background and intervening conditions, along with introducing the central phenomenon and proposing strategies for developing the capabilities of exporting agricultural products to the South Caucasus region and identifying its consequences; Therefore, in order to develop export development capabilities, managers must take into consideration the driving factors such as product prices, geographical distance, the opportunity to earn profit in the target market, etc. And by considering the cultural and environmental factors, tastes and preferences of consumers, they can help to achieve results such as profitability, economic development, importing foreign currency and increasing the competitiveness of products.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Export Capabilities / Agricultural Products Export / South Caucasus Region

مراجع

انوری، محمد. (1397). اقتصاد ایران در بستر جهانی‌شدن، نشر نی، تهران.
امینی زاده، میلاد؛ رفیعی، حامد؛ ریاحی، اندیشه و مهر پور حسینی، الهام (1399). رزیابی نقش کیفیت نهادی و شرکای تجاری ایران در صادرات محصولات کشاورزی ایران. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی، (1) 51، 3-13.
ابراهیمی، عبدالحسین؛ خطیبی، امین؛ مهدی پور، عبدالرحمن و مرعشیان، حسین (1400). ارائه الگوی مؤثر در توسعه صادرات کالاهای ورزشی. تحقیقات فیزیولوژی و مدیریت در ورزش  (12)13، 71-87.
باقری، عاطفه و بخشنده، قاسم (1400). تأثیر بازار گرایی بر عملکرد صادراتی با نقش میانجی اثربخشی و قابلیت‌های بازار. مدیریت بازاریابی، (52)16: 127-145.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، مهدی و آذر، عادل (1392). روش‌شناسی تحقیق کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: انتشارات سفر.
رشیدی، احمد و ملکی، ماری. (1398). منافع روسیه و بحران‌های منطقه قفقاز جنوبی، سیاست و روابط بین‌الملل، (5)3، 167-193.
زیباکلام، صادق؛ رضآزاده، حبیب و آخوندی، رهبر (1391). ناکامی روسیه و ایران در دستیابی به اهداف خود در منطقه قفقاز و دریای خزر. مطالعات اوراسیا مرکزی، (2)5: 57-74.
سرکشیکی، مهرداد؛ خانلری، امیر و انصاری، منوچهر (1401). شناسایی قابلیت‌های پویا مؤثر بر عملکرد صادرات. مدیریت کسب‌وکار بین‌المللی، (2)5، 1-20.
سیف‌اللهی، ناصر؛ باشکوه، محمد؛ محمدخانی، رحیم (1400). طراحی مدل مفهومی عوامل مؤثر بر توسعه صادرات محصولات کشاورزی: ارائه نظریه داده بنیاد. مدیریت کسب‌وکار بین‌المللی، (4)4، 111-131.
سیف‌اللهی، ناصر (1401). رتبه‌بندی شاخص‌های جذابیت بازار ملی و منطقه‌ای فرصت‌های سرمایه‌‌گذاری بخش خصوصی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، (104) 26، 156-127.
صادقی یارندی، سیف‌الله؛ حسینی، میر عبدالله. (1378). بررسی امکان مبادلات محصولات منتخب کشاورزی بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز، پژوهشنامه بازرگانی، (3)11، 1-32.
کولایی، الهه؛ اسلامی، محسن و اصولی، قاسم (1394). فعالیت امنیتی روسیه در قفقاز جنوبی، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 22 (95): 97-136.
کرم پور، عبدالحسین؛ شریفی، کیومرث و شفابخش، شهلا (1391). ارائه مدلی برای ارزیابی تأثیر مؤلفه‌های رویکرد مبتنی بر منبع. در مورد عملکرد صادرات بر اساس استراتژی رهبری هزینه در صنعت معدن غیرفلزی. مدیریت کسب‌وکار، (12)4، 113-128.
نجفی علمدار لو، حامد؛ مرتضوی، سید ابوالقاسم و شمشادی، کتایون (1391). عوامل مؤثر بر صادرات محصولات کشاورزی در کشورهای منطقه اکو. مدل‌سازی اقتصادی، (3)6، 13-34.
 
Aminizadeh, M., Rafiei, H., Riahi, A & Mehrpour Hosseini, E. (2019). Evaluation of the role of institutional quality and Iran’s business partners in exporting product Iran’s agriculture. Journal of Agricultural Economics and Development Research, 51(1): 3-13.
Anvari, M. (2017). Iran’s economy in the context of globalization, Nei Publishing, Tehran.
Bang, S. I. (2022). A study on E-trade service improvement plan for trade facilitation. Journal of Korea Research Association of International Commerce, 22(1), 207-226
Bouet, A., Elbehri, A., Nguyen, D. B., & Traore, F. (2022). Measuring agricultural trade integration in southeast Asia. Journal of Economic Integration, 37(2), 235-266
Bagheri, A., & Bekhsandeh, Q. (2020). The effect of market orientation on export performance with the mediating role of market effectiveness and capabilities. Marketing Management, 16(52): 127-145.
Bagheri, S., Mitchelmore, V., Bamiatzi, V., Nikolopoulos, k. (2019). Internationalization orientation in SMEs: the mediating role of technological innovatin. Journal of International Management 25 (1) (2019): 121-139.
Castellano-Alvarez, F. J., Parejo-Moruno, F. M., Rangel-Preciado, J. F., & Cruz-Hidalgo, E. (2021). Regulation of agricultural trade and its implications in the reform of the CAP. The continental products case study. Agriculture, 11(7), 633
Creswell, J. W. (2007). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing among five Approaches (pp. 53-84). Thousands Oaks: Sage Publications.
Danaifard, H., Elwani, M., & Azar, A. (2012). Qualitative research methodology in management: a comprehensive approach. Tehran: Safar Publications.
Essotanam, M., & Essossinam, A. (2022). Do agricultural exports enhance agricultural (economic) growth? Lessons from ECOWAS countries. Structural Change and Economic Dynamics, 2022 (63), 257-267. 
Ebrahimi, A., Khatibi, A., Mehdipour, A., & Marashian, H. (2020). Providing an effective
model in the development of the export of sports goods. Physiology and Management Research in Sport,13(12): 71-87.
Echanove, J. (2016). Agriculture in the southern Caucasus. Caucasus Analytical Digest, 88 (2016), 1-20.
Farzanegan, M.R.; Fischer, S., (2021) Lifting of International Sanctions and the Shadow Economy in Iran—A View from Outer Space. Remote Sensing. 2021, 13, 4620. https ://doi.org/10.3390/rs13224620 avaible at: https://mdpires.com/d_attachment/ remotesensing /remotesensing-13- 04620/article_deploy/remotesensing-13-04620.pdf?version =1637128076
Fan, T. Trinh, W. Zhang, S. (2022). The influence of trade facilitation on agricultural product exports of China: empirical evidence from ASEAN countries Econ. Res , 1-23
Franc, A. S., & Rua, O. L. (2018). Relationship between intangible resources, absorptive capacities and export performance. Tourism & Management Studies, 14(1), 94-107.
Gulmira,G.,Oleksandr,P&Thomas,G.(2023).TheOligopolisticBehavior of Kazakh and Russian Wheat Exporters in the South Caucasus: Evidence from a Residual Demand Elasticity Analysis, Journal of Industry, Competition and Trade. https://doi.org /10.1007/ s10842-023-00396-0.
Gogurdchian, Ahmed; & Tayibi, Seyed Kamil.(2005). Investigating factors of attraction of foreign direct investment in Iranian industries using panel data method. Iran Economic Research 8(26), 181-203. (In Persian). 
Glaser, B.G. (1978). Theoretical Sensitivity: Advances in the Methodology of Grounded Theory. Mill Valley, California: The Sociology Press
Haidar, J. I. (2017). Sanctions and export deflection: evidence from Iran. Economic Policy3(12): 112-132.
İpek, L., & Bıçakcıoğlu-Peynirci, N. (2020). Export market orientation: An integrative review and directions for futureresearch. International Business Review, 29(4): 101659.
Johanna, B., Van, B., He, Y., Tobias, K., Matthias, B., Nugzar, Z.,, Jared, S., & Volker, C. R. (2022). Localized versus wide-ranging effects of the post-Soviet wars in the Caucasus on agricultural abandonment. Global Environmental Change, 2022 (76), 102580.  
 Jafari,S.,  Dutta, A., &  Ferraris, M. (2020) Internationalisation business processes in an under-supported policy contexts: evidence from Italian SMEs: Business Process Management Journal, 26 (5): 1055-1074.
Jean, D. K. (2020) Internet and SMEs’ internationalization: The role of platform and website: Journal of International Management, 26 (1); (2020) Article 100690.
Krystian, B., & Krzysztof, W., (2021). Product Innovation As The Cause of export  propensity in the  Caucasus: Central Asia and  the Caucasus, 2 (22).
Kolayi, E., Islami, Mohsen., & Usoli, Qasim. (2014). Russian security activity in the South Caucasus, Central Asian and Caucasian Studies, 22(95): 97-136
Karampour, A., Sharifi, K., & Shafabakhsh, S. (2012). Presenting a model to evaluate the impact of the components of the resource-based approach. On export performance based on cost leadership strategy in the non-metallic mining industry. Business Management, 4(12): 113-128
Lin, F. J., & Ho, C. W. (2019). The knowledge of entry mode decision for small andmedium enterprises. Journal of Innovation & Knowledge, 4(1), 32-37.
Liu, Y., Ndubisi, N. O., Liu, Y., & Barrane, F. Z. (2020). New product development and sustainable performance of Chinese SMMEs: The role of dynamic capability and intra-national environmental forces. International Journal of Production Economics,32(90), 319-355.
Mania, E., & Rieber, A. (2019) Product export diversification and sustainable economic growth in developing countries: Structural change and economic dynamics ,51(2), 138-151.
Mcano-Rubio, G., Fuentes-Lombardo, M.C., & Vallejo, M. (2017) Influence of the lack of a standard definition of “family business” on research into their international strategies: European Research on Management and Business Economics,23 (3):  132-146.
Monteiro, A.P., Soares, A.M., & Rua, O.L. (2019). Linking intangible resources andentrepreneurial orientation toexport performance: The mediating effect of dynamic capabilities. Journal of Innovation & Knowledge 4(3): 179-18.
Nguyen, D.(2022). Determinants of Vietnam’s rice and coffee exports: using stochastic frontier gravity model, Journal of Asian Business and Economic Studies, 29 (1),19-34,
Niftiyev., I., Yagublu, N., Akbarli, N. (2021). Exploring The Innovativeness Of The South Caucasus Economies: Main Trends And Factors. SocioEconomic Challenges, 5(4),122-148.
Najafi A, Hamed., Mortazavi, A., & Shamshadi, K. (2011). Factors affecting the export of agricultural products in ECO region countries. Economic Modelling, 6(3),13-34.
Rashidi, A., & Maleki, M. (2018). Russian interests and crises in the South Caucasus region. Politics and International Relations, 3(5), 167-193.
Ricciardi, F., Zardini, A., & Rossignoli, C. (2018). Organizational integration of the IT function: A key enabler of firm capabilities and performance. Journal of Innovation & Knowledge 3(3): 93-107.
Sarkashiki, M., Khanleri, A., & Ansari, M. (2021). Identifying dynamic capabilities affecting export performance. International Business Management,5(2),1-20.
Seifollahi, N. (2021). Ranking of national and regional market attractiveness indicators of private sector investment opportunities in Iran’s towns and industrial areas. Commercial Research Quarterly, 26 (104), 156-127.
Seifollahi, N., Bashkouh, M., & Mohammadkhani, R. (2020). Designing a conceptual model of factors affecting the development of agricultural products export. International Business Management, 4(4): 111-131.
Sinkovics, Y., & Kurt, N. (2018). The effect of matching on perceived export barriers and performance in an era of globalization discontents. Empirical evidence from UK SME International Business Review, 27 (5),1065-1079.
Strauss, A., & Corbin, J. (2014). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (Mohammadi, Trans). Tehran, Institute for Humanities And Cultural Studies. (in Persian)
Sadeghi Y., Seifollah, H, M. A. (1998). Investigating the possibility of exchanges of selected agricultural products between Iran and the countries of Central Asia and the Caucasus. Research Journal of Commerce, 11(3), 1-32.
Unggul, H., Miguel, A. E. Bhimo, R.., Samudro, b., & Wahyu, W. (2023). Do National Export Promotion Programs in Indonesia support export competitiveness?, Helyon ,2(9), e16918.
Tvalchrelidze., A, & . Kervalishvili., P. (2019). Economic security of the southern Caucasus: opportunities and challenges.Nano technology Science,15(1), 21-47
Tan, Q., & Sousa, C.M.P. (2016). Leveraging marketing capabilities into competitive advantage and export performance. International Marketing Review, 32(1),78-102.
Yuang, R., & Jing, Y. (2022). Does the development of digital finance promote firm export? Evidence from Chinese enterprises. finance Research letters. 6(12),54-87.
Zibakalam, S., Rezazadeh, H., & Akhundi, R. (2011). The failure of Russia and Iran to achieve their goals in the Caucasus region and the Caspian Sea. Central Eurasian Studies, (2) 5: 57-74.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 09 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 26 شهریور 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار