اثر آزادسازی قیمت گازطبیعی بر تاب‌آوری سیستم توزیع گاز طبیعی ایران

نویسندگان

1 دانشیار اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی . نویسنده مسئول

2 استادیار اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

توسعه گازرسانی در راستای سیاست جایگزینی گازطبیعی با سایر سوخت‌های فسیلی و آزادسازی قیمت گازطبیعی به عنوان یک سیاست قیمتی در جهت بهینه‌سازی مصرف ضرورت مطالعه تاب‌آوری سیستم توزیع گازطبیعی را بیش از پیش محسوس می‌نماید. هدف از این پژوهش، بررسی اثر آزادسازی قیمت گازطبیعی بر سیستم گازرسانی در ایران است. ابتدا نمای لیاپانوف بر اساس مصارف گازطبیعی در بخش خانگی در طی دوره 1384 تا 1396 بصورت فصلی محاسبه می‌گردد. سپس با استفاده از رویکرد خودرگرسیون برداری((VAR و با به‌کارگیری روش هم انباشتگی جوهانسن- یوسلیوس و الگوی تصحیح خطای برداری (VECM) به بررسی روابط بین قیمت گازطبیعی با تاب‌آوری سیستم توزیع گاز ایران پرداخته می‌شود. بر اساس تابع عکس‌العمل آنی(IRFs) تکانه ناشی از قیمت واقعی گازطبیعی به متغیر نمای لیاپانوف بعنوان شاخص تاب‌آوری سیستم توزیع گازطبیعی، نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت نمای لیاپانوف کاهش و سپس افزایش و اثر آن در بلندمدت ثابت می‌ماند. نتایج تجزیه واریانس(VDCs) نشان می‌دهد قیمت گازطبیعی، در کوتاه‌مدت سهم بیشتری را در توضیح‌دهی خطای پیش‌بینی نمای لیاپانوف دارد، اما در بلندمدت سهم آن کاهش می‌یابد. براساس نتایج مدل برآوردی(VECM)، هرچند قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، قیمت گازطبیعی بر تاب‌آوری سیستم گازرسانی اثر مثبت داشته است، لیکن بعد از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، منجر به کاهش تاب‌آوری سیستم گازرسانی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effect of the liberation of gas price on the resilience of the gas distribution system in Iran

نویسندگان [English]

  • Teymor mohamadi 1
  • hamid amadeh 2
  • atefeh taklif 2
  • khalil ghadimi dizaj 3
1 propfesor
2 profesor
3 Ph.D. student of oil and gas economics, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

Developing gas supply in line with the policy of replacing natural gas with other fossil fuels and liberalizing natural gas prices as a price policy to optimize consumption. The need to study the resilience of the natural gas distribution system is more evident. this study aims to investigate the effects of the liberation of gas price on the gas distribution system. so, first, Lyapunov power has been computed based on the gas consumption in the residential sector between 2005 and 2017. In the next step, model was estimated using Vector Auto-Regression (VAR) method, by using the Johansen-Uuselus Coincidence Method and the Vector Error Correction Model (VECM), the relationship between the price of natural gas and the volatility of the Iranian gas distribution system has been investigated. based on (IRF) shows that in the short run, the Lipanov view is reduced and then increased and its effect is fixed in the long run. based on the (VDCs) shows that the price of natural gas in the short run is more contributing to the explanation of the prediction error of the Lyapunov view, but in the long run its share decreases. Moreover, the momentum resulted from the real gas price to the Lyapunov power variable as the resilience index of the gas distribution system shows that Lyapunov power will decrease in consequent periods and the resilience will increase.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Liberation of Gas Price
  • Lyapunov Power
  • Resilience
  • VECM
  • Gas Consuptimon
آماده، حمید، احراری، مهدی، قدسی ماب، محمدعلی(1395) مطالعۀ تاب‌آوری اکوسیستم شهر تهران در برابر آلاینده‌های هوا.اقتصاد و تجارت نوین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سال یازدهم، شمارۀ سوم، پاییز 54-23.
ابونوری، اسمعیل، لاجوردی، حسن(1396) واکنش تاب‌آوری اقتصادی در برابر تکانه‌های نفتی و بی‌ثباتی رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 25 شماره81 بهار 1396 ص 31-7.
ابونوری، عباسعلی، غفوری، شیرین(1389) برآورد عرضه و تقاضای گاز طبیعی در ایران و پیش‌بینی برای افق 1404 فصلنامه مدلسازی اقتصادی، زمستان 1389شماره 2 ص 136-117.
اسکندری، مصطفی، نصیری‌اقدم، علی، محمدی، حمید، میرزائی، حمیدرضا(1395) اثرات تعدیل قیمت حامل‌های انرژی بر اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال هفتم، شماره 25 ص 64-51.
امامی‌میبدی، علی، محمدی، تیمور، سلطان‌العلمائی، سیدمحمدهادی(1389) تخمین تابع تقاضای داخلی گاز طبیعی به روش فیلتر کالمن(مطالعه موردی تقاضای بخش خانگی شهر تهران)، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 7 شماره 3 پائیز 1389ص 41-23.
پادام، سیدسجاد، نوراحمدی، سیدجواد(1395) بررسی مقاوم‌سازی بخش نفت و گاز سیستم انرژی ایران از منظر استمرار تولید، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال پنجم، شماره 20 ص 78-35.
بزازان، فاطمه، میرحسین، موسوی، قشمی، فرناز(1394) تاثیر هدفمندی یارانه انرژی برق بر تقاضای خانوارها به تفکیک شهر و روستا در ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی در ایران، سال چهارم، شماره، 14 بهار 94، ص 32-1.
بابازاده،محمد، معمارنژاد وعلمی(1389) بررسی ماکزیمم نمای لیاپانوف در نرخ ارز ایران با استفاده از تئوری آشوب.فصلنامه پول و اقتصاد شماره 2/ زمستان 1388/54-77.
شرکت ملی گاز ایران (1396). گزارش آماری مدیریت گازرسانی.
قدیمی‌دیزج، خلیل، دهقانی، ابوالفضل، نقش گاز طبیعی در مدل اقتصاد مقاومتی، مجموعه مقالات همایش اقتصاد مقاومتی، پژوهشگاه صنعت نفت، دی ماه 1394.
غیاثوند، ابوالفضل و دیگران(1393) دربارۀ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ـ مروری بر ادبیات جهانی دربارۀ تاب‌آوری ملی. گزارش دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی [نسخۀ الکنرونیکی]. قابل دسترس در: http://rc.majlis.ir/fa/report/show/881024 [15/10/1396
مشیری، سعید، فروتن، فایزه (1383). آزمون آشوب و پیش‌بینی قیمت آتی نفت‌خام. فصلنامه پژوهش‌‌های اقتصادی ایران، جلد 4(21)ص 90-67.
محمدی، تیمور، پژویان، جمشید، عباس‌زاده، شیما(1390) تأثیر حذف یارانه انرژی بر تولید ناخالص ملی در ایران،  فصلنامه اقتصاد کاربردی، سال دوم،  شماره چهارم، بهار 1390 ص 24-1.
محمدی، تیمور، شاکری، عباس، تقوی، مهدی، احمدی، مهدی(1396) تبیین مفهوم ابعاد و مولفه‌های تاب‌آوری اقتصادی، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال 20، شماره75، تابستان 1396 ص 120-89.
معینی، علی، ابریشمی، حمید، احراری، مهدی (1385)، به کارگیری نمای لیاپانوف برای مدل‌سازی سری زمانی قیمت آتی نفت برپایه توابع پویا، فصلنامه تحقیقات اقتصادی دانشکده اقتصاد تهران؛ شماره 76، آذر و دی 85.
هاتفی‌مجومرد، مجید، جلالی، ام البنین، اشرف‌گجویی، رضا(1397) بررسی تاثیر غیرخطی مصرف انواع انرژی بر تولید ناخالص داخلی در ایران، نشریه علمی پژوهشی سیاست‌گذاری اقتصادی، سال دهم شماره 19 بهار تابستان 1397 ص 141-165.
 
Aboulein, E-Laithy, Kheir-E-Din, H.(2009), “The Impact of Phasing out of Subsidies of Petroleum Energy Product in Egypt”, The Egyptian Center for Economic Studies, no.145,pp 1-24.                   
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., & Vella, S. (2009). Economic vulnerability  and       resilience: concepts  and   measurements  Oxford Development Studies , 37(3) , 229-247.               
Bask, M. (1997).  Deterministic  chaos  in  exchange  rates? Department of economics, Umea University Studies,453.
Chaudry, Modassar and et al. (2011) “Building a Resilient UK Energy System” UK Energy Research Centre.
Holling, C. S. (1992). Cross-scale morphology, geometry, and dynamics of ecosystems. Ecological Monographs, 62(4), 447-502.
Lin, B. Jiang, Zh. (2010), “Estimates of Energy Subsidies in China and Impact of Energy Subsidy Reform”, Energy Economics, vol. 32, Issue. 2, pp. 273-283.                                       
Kimhi, S. 2016. “Levels of resilience: Associations among individual, community, and national resilience”. Journal of Health Psychology. Vol 21. No 2. pp 164-170.                      
Perrings, C. (1994). Ecological resilience in the sustainability of economic development. In Models of sustainable development: exclusive or complementary approaches of sustainability? International symposium (pp. 27-41)                                                                                              
Perrings, C. (1998). Resilience in the dynamics of economy-environment systems. Environmental and Resource Economics, 11(3-4), 503-520                                                       
Perrings, C. (2006). Resilience and sustainable development. Environment and Development Economics, 11(4), 417-427
Pimm, S. L. (1984). The complexity and stability of ecosystems. Nature, 307(5949), 321.
Rose, A., & Liao, S. Y. (2002). Modeling Regional Economic Resiliency to Earthquakes: A Computable General Equilibrium Analysis of Lifeline Disruptions. NIST SPECIAL PUBLICATION SP, 91-106
Salini, G. A., & Pérez, P. (2015). A Study of the Dynamic Behaviour of Fine Particulate Matter in Santiago, Chile. Aerosol and Air Quality Research, 15(1), 154-165.                      
Walker, B., Holling, C. S., Carpenter, S., & Kinzig, A. (2004). Resilience, adaptability and transformability in social-ecological systems. Ecology and Society, 9(2)                                 
Reggiani, A., De Graaff, T., & Nijkamp, P. (2002). Resilience: an evolutionary approach to spatial economic systems. Networks and Spatial Economics, 2(2), 211-229.                         
Oystein Olsein,Kejel Roland(1988) Modeling  Demand for Natural Gas a Review of Various Approaches. Central Bureau of Statistics.                                                                                                           
Yusuf, A., & Resosudarmo. B. (2007) .Searching for equitable energy     price reform for  Indonesia. Department of Economics, Padjadjaran University .Munich Personal Repec Archive (MPRA.)No ,1946 .Posted ,07 pp.44 -1                                                                                                                                    
White, R. K., Edwards, W. C., Farrar, A., & Plodinec, M. J. 2015. “A practical approach to bulding resilience in America’s communities”. American Behavioral Scientist. Vol 59. No 2. pp 200-219.