تاثیر ترانزیت کالا بر صادرات غیرنفتی در ایران: یک رویکرد هم‌ جمعی سیستمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

2 کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی

چکیده

در جهان امروز، ترانزیت کالا یکی از زنجیره‌های مهم در بخش بازرگانی خارجی محسوب می‌گردد. ترانزیت، با ایفای نقش رابط میان تولید و بازار مصرف، به مثابه پلی است که بخش‌های مختلف جوامع با عبور از روی آن، به سمت توسعه پایدار حرکت می‌کنند. به اعتقاد بسیاری از اقتصاددانان، مطالعات انجام شده در سطح کلان اقتصادی برخی از کشورها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بخش ترانزیت باعث افزایش صادرات و به تبع آن به رشد اقتصادی منجر می‌گردد. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تاثیر ترانزیت بر صادرات غیرنفتی ایران طی دوره زمانی  1393-1357  مبتنی بر  رهیافت همجمعی می‌پردازد.  نتایج حاکی از آن است که توسعه بخش ترانزیت تاثیر معنی‌داری در بلندمدت بر صادرات غیرنفتی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Transit of Goods on Non-Oil Exports of Iran: Cointegration Approach

نویسندگان [English]

  • Reza Mohseni 1
  • Mostafa Mirzaee 2
1 Assistant Professor of Economics, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 MA
چکیده [English]

l
Islamic Republic of Iran is among countries that in terms of locating in the very appropriate geographical location has good transit benefits and by the expansion of transport network and efficient communication can use the benefits properly in order to increase exchange earnings and improve its strategic position in the region. Due to the special geographical position of Iran in the region and being in the path of goods transfer between Central Asia and open seas, developing the transportation network to provide transit services is the commercial valuable opportunities that have been provided to the economy of Iran. Considering the material presented and the current economic conditions and existing sanctions or even stages of after sanctions (Barjam), the present study seeks to investigate the role of goods transit in its non-oil exports. This method is an applied research objectively and in terms of research method is descriptive analytical. To evaluate the data and estimating designed model, the data of 1978-2014 is used and given the role of variables of transit, four models were evaluated. By investigating four estimation model based on transit, only the first model that includes variable of transit's value added in terms of theory and statistical significance was accepted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transit of Goods / Non-Oil Exports / Cointegration
آرمن، سید عزیز ( 1384 )، «بررسی رابطه بین سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل و رشد و رشد اقتصادی»، همایش بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش حمل و نقل، مرکز همایش بین‌المللی صدا و سیما تهران.
اطلس ملی ایران، جلد 6(حمل‌ونقل)، انتشارات سازمان نقشه‌برداری کشور، چاپ اول، 1377.
التجائی ابراهیم، محمد ارباب افضلی و فاطمه کیمیایی(1389)،» بررسی تأثیر هزینه‌ها و زیر ساخت‌های حمل ونقل ریلی بر پتانسیل تجاری ایران با کشورهای آسیای میانه با رویکرد مدل جاذبه»، داوزدهمین همایش و پنجمین نمایشگاه حمل و نقل ریلی.
بابازاده، محمد؛خلیل قدیمی و رضا محسنی ( 1388 )،” تأثیر سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل بررشد اقتصادی در ایران “، فصلنامه پژوهشنامه بازرگاتی، شماره 50، ص.
بزازان، فاطمه،1384،»تحلیل نقش حمل و نقل در اقتصاد ایران»، مجله برنامه و بودجه، شماره 94.
جهانگیری، مهشید (1392)، بررسی کریدورهای بین‌المللی حمل و نقل در ایران و تعیین انگیزه‌های انتخاب مسیرهای حمل و نقل ترانزیت کالا، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، دانشکده اقتصاد و حسابداری.
حسن قلی‌زاده، محمد و رضا دوست خواه واجاری،  شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر ترانزیت جاده‌ای کالا از کشور، دومین کنفرانس ملی تحقیقات بازاریابی، مرکز همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی، تهران 23 دی ماه 1394.
دوست خواه واجاری، رضا و محمدحسن قلی‌زاده(1394)شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر ترانزیت جاده‌ای کالا از کشور،دومین کنفرانس ملی تحقیقات بازاریابی.
رضایی ارجرودی, عبدالرضا و آمنه تسبیحی(1386)، ارائه مدل ارتباطی توسعه حمل و نقل و رشد اقتصادی در ایران بر مبنای الگوی رگرسیون برداری، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال 6، شماره 2.
سرچشمی جاوید، بررسی تحلیلی ترانزیت خارجی کشورهای آسیای میانه از قلمرو جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، 1375.
سلیمانی، علیرضا، نقش و اهمیت حمل و نقل جاده‌ای در اقتصاد ایران(قسمت اول، جایگاه حمل و نقل جاده‌ای کالا در عملیات حمل‌و‌نقل و اقتصاد کشور)، سازمان حمل‌و‌نقل و پایانه‌های کشور، سری گزارشات تخصصی، تحقیقی، اجرایی، شماره1383،40.
شریفی، نورالدین(1390)، جایگاه حمل و نقل و تأثیر آن بر دیگر بخش‌های اقتصاد کشور: یک تحلیل داده-ستانده، فصلنامه علمی پژوهشی، پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال دوم، شماره پنجم، زمستان 1390.
صفارزاده، محمود و جواد هدایتی، بررسی مشکلات و معضلات ترانزیت کالا از ایران، مرکز تحقیقات و آموزش وزارت راه و ترابری، بهار 1377.
عابدیان، علی، خلیل زمانی و محمود صفار‌زاده، اولویت‌بندی بهسازی و توسعه مسیر‌های جاده‌ای کشور در ترانزیت کالا بین آسیا و اروپا، جاده. دوره 48. شماره 48. تابستان 1382. 4 تـا 16.
عزتی، عزت اله و شمس الدین شکری(1391)، بررسی جایگاه چابهار در ترانزیت شمال  جنوب و نقش آن در توسعه شهر‌های همجوار، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال نهم، شماره 36، زمستان 1390.
غروی، بهروز، فرصتها و موقعیت‌های طلایی در خدمات بازرگانی و حمل و نقل را دریابیم، مجله صنعت حمل‌و‌نقل ایران و جهان، انتشارات مجله صنعت حمل‌و‌نقل، خرداد 1376.
قره باغیان، مرتضی و اسدی، مرتضی، 1375، تجارت و توسعه، تهران، انتشارت دانشگاه تربیت مدرس، چاپ اول.پیراسته و کریمی، 1384، ص 86.
محسنی، رضا (1389)، نقش حمل و نقل و ترانزیت کالا در توسعه اقتصادی کشور، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
مرادی، نرجس خاتون و علیرضا قاسمی(1390)، جایگاه حمل و نقل دریایی در توسعه صادرات غیرنفتی، اولین همایش دریانوردی و حمل و نقل دریایی، ایران، چابهار، دانشگاه دریانوردی و حمل و نقل دریایی،25-27 بهمن.
محمودی، علی، اقتصاد حمل و نقل، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، چاپ اول، 1376.
ولی‌زاده، هادی، ارزیابی حمل و نقل ترانزیت کانتینری در کریدورهای مهم کشور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.  دانشگاه علم و صنعت ایران. 1379.
Bulis.A, Aleksis Orlovs, Roberts Škapars(2012), Contribution of International Transit Transport to Latvian GDP, Proceedings of the 12th International Conference “Reliability and Statistics in Transportation and Communication(RelStat’12), 17–20 October 2012, Riga, Latvia, p. 128–135. ISBN 978-9984-818-49-8.Transport and Telecommunication Institute, Lomonosova 1, LV-1019, Riga, Latvi
D. A. Dickey and W. F. Fuller, Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root‖, Journal of the American Statistical Association, vol. 74, issue 366, pp. 427-431, 1979.
Devarajan et al(1996); “The composition of public expenditure and economic growth”, Journal of Monetary Economics, 37,PP.313-344.
Esterly, W and Rebelo,S,(1993); “ Fiscal policy and economic growth: An empirical
investigation”, Journal of Monetary Economics, 32,PP.417-458.
Gwilliam, K. (2008). A review of issues in transit economics. Research in Transportation Economics,23(1), 4–5.
Houthakker, H. S. & S. P. Magee. 1970. “Income and Price elasticities in world trade”, the Review of Economics and Statistics, LI: 111-125.
Jiwattanakulpaisarn, Piyapong; Robert B. Noland and Daniel J. Graham (2010), “Causal linkages between highways and sector-level employment “, Transportation Research Part A: Policy and Practice, Volume 44, Issue 4, May 2010, Pages 265-280.
Johansen,S.  and  Juswlius,K.(1990),  ˝Maximum  Likelihood  estimation  and  inference  on  cointegration- with  applications  for  money˝,  Oxford  Bulletin  of  Economics  and  statistics,  vol 52,PP:109-210.
Johansen,S. (1991), ˝Estimation  and  hypothesis  testing  of  cointegration  vectors  in  Gaussian  vector  autoregressive  models˝, Econometric,  vol  5,PP:1551-80.
Johansen,S.  (1995),  ˝Likelihood-Based  inference  in  cointegrated  vector  autoregressire  models˝,  Oxford  Bulletin  of  Economics,  vol  52,PP:169-210.
Khan,  M.S.  (1974).  Import  and  Export  Demand  in  Developing Countries. IMF Staff Papers, 11 (3): 125-147.
Miller, Stephen M. and Frank S. Russek(1997); “ Fiscal structure and economic growth: International evidence”, Economic Inquiry, Vol XXXV,PP.603- 616.
Phillips, P.C.B., and Perron, P., (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika,75, 335–346.
Ripplinger, D., E. Ndembe, and J. Hough. (2012). 2011 Transit and Community Livability Report.
Stiglitz, J.E. 2015. “Devolution, Independence, and the Optimal Provision of Public Goods, Economics of Transportation 4(1): 82-94.