ارزیابی پویایی صادرات مواد غذایی ایران در چارچوب تئوری فضای محصول

باقری قهفرخی, مسعود; کریمی, فرزاد; رجبی, مصطفی; داودی, سید محمدرضا

doi:10.22034/ijts.2022.554856.3655

ارزیابی پویایی صادرات مواد غذایی ایران در چارچوب تئوری فضای محصول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه اقتصاد،واحد دهاقان،دانشگاه آزاد اسلامی،دهاقان ، ایران

² دانشیار اقتصاد،گروه مدیریت،واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی،مبارکه،ایران

³ گروه اقتصاد،واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی،خمینی شهر،ایران

⁴ گروه اقتصاد،واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی،دهاقان،ایران

10.22034/ijts.2022.554856.3655

چکیده

در نظریه فضای محصول، احتمال اینکه یک کشور قادر به توسعه تولید و صادرات یک محصول باشد به توان‌مندی‌های فعلی آن در تولید دیگر محصولاتی که تشابه و ارتباط نزدیکی با آن محصول از منظر توان‌مندی‌ها دارند، بستگی دارد. در این تحقیق سعی شده است بر اساس نظریه فضای محصول، پویایی صادرات محصولات صنعت مواد غذایی ایران بررسی شود. برای این منظور از شاخص چگالی که متغیر مهم مستخرج از رویکرد فضای محصول می‌باشد در یک مدل اقتصاد سنجی صادرات به عنوان متغیر توضیحی استفاده و تخمین‌زن گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی داده‌های پانلی برای تخمین مدل تجربی بکار گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، ضریب اثرگذاری شاخص چگالی بر صادرات محصولات صنایع غذایی مثبت و در سطح یک درصد آماری معنی‌دار می‌باشد. بر این اساس، نظریه فضای محصول، رویکرد مناسبی برای شناسایی محصولات جدید در صنعت مواد غذایی به منظور توسعه صنعت مورد نظر و متنوع‌سازی سبد صادراتی کشور می‌باشد. رشته فعالیت-هایی که توسعه تولید و صادرات محصولات زیرمجموعه آن‌ها می‌توانند به متنوع‌سازی سبد صادراتی کمک کند عبارتند از: (1) آرد و کنجاله (2) مربا، ژله و میوه، (3) قنادی شکری، (3) میوه و آجیل، (4) آب میوه، (5) قند نیشکر و چغندر و (6) سایر محصولات گیاهی می‌شود که به گسترش حجم سبد فعلی تولیدی و صادراتی کشور کمک شایانی می‌کند. بر اساس هسته مرکزی نظریه فضای محصول، توصیه می‌شود به منظور توسعه تولید محصولات جدید در صنعت مواد غذایی، بین بنگاه‌های تولیدی فعال در این صنعت ارتباط شبکه‌ای برقرار گردد که عامل مهمی در بکارگیری تکنولوژی‌های جدید می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the dynamics of Iran's food exports in the framework of the product space theory

نویسندگان [English]

Masoud Bagheri ghahfarokhi ¹
farzad karimi ²
Mostafa Rajabi ³
sayyed mohammad reza davoodi ⁴

¹ Department of Economics, Dehaghan Branch, Islamic Azad University, Dehaghan, Iran

² Associate Professor of Economics, Department of Management, Mobarakeh Branch, Islamic Azad University, Mobarakeh, Iran

³ Department of Economics, Khomeini Shahr Branch, Islamic Azad University, Khomeini Shahr, Iran

⁴ Department of Economics, Dehaghan Branch, Islamic Azad University, Dehaghan, Iran

چکیده [English]

In product space theory, the probability that a country will be able to develop the production and export of a product depends on its current capabilities in producing other products, which are closely related to that product. In this research, based on the product space theory, the export dynamics of Iranian food industry has been investigated. For this purpose, the density index, which is an important variable of the product space approach, is used in an econometric model as an explanatory variable, and the system GMM estimator is used to estimate the model. The results show that the coefficient of the density index is positive and is statistically significant at the level of 1%. Accordingly, product space theory is a powerful approach to identify new products in the food industry in order to develop the industry and diversify the country's export basket.

کلیدواژه‌ها [English]