تأثیر کارآفرینی بر مهاجرت نخبگان در کشورهای منتخب منطقه منا

شاه‌آبادی, ابوالفضل; بنیادی, هدا

doi:10.22034/ijts.2022.246908

تأثیر کارآفرینی بر مهاجرت نخبگان در کشورهای منتخب منطقه منا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی ، دانشگاه الزهر، تهران، ایران

² کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

10.22034/ijts.2022.246908

چکیده

یکی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین موضوعات قابل تامل از گذشته تا به الان، مهاجرت نخبگان از کشورهای در حال توسعه به سمت کشورهای توسعه یافته است. امروزه با وجود اقتصاد جهانی مبتنی بر دانش که به‌طور فزاینده بر مهارت‌های علم و فناوری استوار است، موضوع جذب نخبگان جهت تحقق اقتصاد دانش‌بنیان حیاتی‌تر نیز شده است. به عبارت دیگر نیروی انسانی متخصص و با انگیزه عامل مؤثری در رشد و توسعه اقتصادی، پر کردن شکاف فناوری و تغییر اقتصاد منابع محور و سرمایه محور به اقتصاد دانش محور است. لذا مهاجرت تحصیل‌کردگان و متخصصین از کشورهای درحال توسعه به کشورهای توسعه‌یافته، کشور را به سمت توسعه نیافتگی سوق می‌دهد و شکاف آن را با کشورهای توسعه‌یافته عمیق‌تر می‌کند. یکی از موضوعاتی که می‌تواند بر مهاجرت نخبگان از کشورهای در حال توسعه تأثیر داشته‌ باشد، کارآفرینی است زیرا با افزایش کارآفرینی تقاضا برای نیروی کار متخصص و تحصیل‌کرده افزایش می‌یابد و مانع خروج نخبگان علمی می‌شود. لذا هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر کارآفرینی بر مهاجرت نخبگان از کشورهای منتخب منا به ایالات متحده آمریکا طی دوره زمانی 2009-2016 با رهیافت پانل دیتا است. یافته‌های مطالعه بیانگر تأثیر مثبت و معنی‌دار کارافرینی بر مهاجرت نخبگان در کشورهای منتخب منطقه منا است. همچنین براساس یافته‌ها، شاهد تأثیر مثبت و معنی‌دار شاخص جهانی شدن و شاخص شکاف رفاهی با مهاجرت نخبگان در کشورهای مورد مطالعه بوده و متغیر ثبات سیاسی و عدم وجود خشونت نیز تأثیر منفی و معنی‌دار بر مهاجرت نخبگان دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Entrepreneurship on the Brain Drain in the Selected Countries of the MENA Region

نویسندگان [English]

Abolfazl Shahabadi ¹
Hoda Bonyadi ²

¹ Professor, Department of Economics, Faculty of Social Science and Economics, Alzahra University

² M. A in Economics, Faculty of Economics & Social Science, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

for decades, brain drain from developing countries to developed countries is these countries. One of the most important and fundamental issues. Today, this issue has become even more important, with a knowledge-based economy that increasingly focuses on science and technology development. In other words, proffesional and motivated workforce are effective factors in economic growth and development, filling the technology gap and shifting resource-based economy and capital-based economy to knowledge-based economy. Therefore, the migration of educatored and professional workforce from developing countries to developed countries leads the country to underdevelopment and widens its gap with developed countries. One of the issues that can affect the brain drain from developing countries is entrepreneurship beacause with the increase in entrepreneurship, the demand for educated and professional workforce increases and that prevents the elite from leaving the country. The purpose of this study was to investigate the effect of entrepreneurship on the brain drain from the selected countries of the MENA region to the United States during the years 2009-2016 using the panel data approach. The findings of the study indicate a positive and significant impact of entrepreneurship on brain drain in the selected countries of the MENA region. The results also show that there is a positive and significant effect of globalization index and welfare gap index on brain drain in the studied countries. Also the political stability and lack of violence has a negative and significant effect on brian drain.

کلیدواژه‌ها [English]

Brain Drain / Entrepreneurship / Globalization / Stability

مراجع

امیدی، وحید، شاه‌آبادی، ابوالفضل و مهرگان، نادر. (1397). اثر سرریز دانش و کیفیت نهادی بر رشد نوآوری در کشورهای منتخب سازمان همکاری اسلامی. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، دوره ششم، شماره 3، صص 9-30.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، سپهردوست، حمید و جامه‌بزرگی، آمنه. (1391). تأثیر حمایت از حقوق مالکیت فکری بر مهاجرت نخبگان از کشور‌های منتخب در‌حال‌توسعه و توسعه‌یافته. سیاست علم و فناوری، سال پنجم، شماره 1، صص 87-99.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، کریم‌کشته، محمدحسین و محمودی، عبدالله. (1384). بررسی عوامل مؤثر بر فرار مغزها (مطالعه موردی ایران). پژوهشنامه بازرگانی، دوره 10، شماره 39، صص 39-81.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و جامه‌بزرگی، آمنه. (1392). تأثیر آزادی اقتصادی بر مهاجرت نخبگان از کشور‌های منتخب G77 به ایالات متحده آمریکا. پژوهشنامه بازرگانی، سال 17، شماره 67، صص153-181.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و صالحی، مرضیه. (1396). تأثیر بهبود مدیریت فراوانی منابع طبیعی از کانال حکمرانی بر مهاجرت نخبگان. پژوهشنامه بازرگانی، سال 21، شماره 83، صص 134-103.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و صالحی، مرضیه. (1398). تأثیر توسعه صادرات با فناوری برتر بر مهاجرت نخبگان در کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منطقه منا). تحقیقات اقتصادی، دوره 54، شماره 3، صص 607-632.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و پوران، رقیه. (1393). بررسی فرضیه منافع مغز در ایران. مطالعات و سیاست‌های اقتصادی (نامه مفید)، دوره 10، شماره 1، صص 160-133.
عسگری، حشمت‌الله، تقوی، مهدی، عسکری، منوچهر و شاکری، عباس. (1387). بررسی علل فرار مغزها از کشورهای در حال توسعه به کشور‌های OECD در قالب مدل جاذبه. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسیهای اقتصادی سابق)، سال 5، شماره 2، صص 1-22.
موسوی‌راد، سیدحامد و قدسیان، حسین. (1394). تحلیل مهاجرت نخبگان و تأثیر سیاست‌های بازدارنده با استفاده از پویایی‌های سیستم. پژوهش‌های مدیریت راهبردی، سال بیست و یکم، شماره 59، صص 37-63.
میرترابی، سعید و خاوری‌نژاد، سعید. (1393). علل مهاجرت نخبگان از ایران از منظر اقتصاد سیاسی بین‌الملل (با تأکید بر دهه 1380). فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی، دوره 6، شماره 19، صص 199-233.

Acs, Z. J., Desai, S., & Hessels, J. (2008). Entrepreneurship, economic development and institutions. Small Business Economics, 31(3), 219-234.
Balan, M., & Olteanu, C. (2017). Brain drain in the globalization Era: The case of Romania. Annals-Economy Series, 3(1), 26-35.
Baltagi, B. (2008). Econometric analysis of panel data.
Biavaschi, C., Burzynski, M., Elsner, B., & Machado, J. (2018). Taking the skill bias out of Global migration. Journal of Development of Economics, https://www.researchgate.net/publication/326856630_Taking_the_Skill_Bias_Out_of_Global_Migration
Bin Yamin, A., & Luna, F. (2016). Brain drain, the consequence of globalization and future development: A study on Bangladesh. Journal of Economics and Sustainable Development, 7(6), 24-28.
Bredtmann, J., Martínez Flores, F., and Otten, S. (2016). Remittances and the brain drain: Evidence from microdata for Sub-Saharan Africa. The Journal of Development Studies, 55(7), 1455-1476.
Elveren, A. Y., and Toksöz, G. (2017). Why don’t highly skilled women want to return? Turkey’s brain drain from a gender perspective. MUnich Personal Repec Archive(MPRA). Available at: www.mpra.ub.uni-muenchen.de/80290/
Gaglio, C. M., & Dimov, D. (2018). Opportunity identification redux. 20, 49-69. Available at: www.researchgate.net/publication/326294709
Gençler, A. (2012). The economical and social aspects of highly-skilled human capital activity in global economy. Journal of Human Sciences, 9(1), 876-889.
Gheasi, M., & Nijkamp, P. (2017). A brief overview of international migration motives and impacts, with specific reference to FDI. Economies, 5(3), 1-11.
Harrison, A., & Mcmillan, M. (2007). On the links between globalization and poverty. The Journal of Economic Inequality, 5(1), 123-134.
Ifanti, A. A., Argyriou, A. A., Kalofonou, F. H., & Kalofonos, H. P. (2014). Physicians’ brain drain in Greece: a perspective on the reasons why and how to address it. Health Policy, 117(2), 210-215.
Kaplan, D., & Höppli, T. (2017). The South African brain drain: An empirical assessment. Development Southern Africa, 34(5), 497-514.
KOF index of globalization (2017). Globalization index, Available at: www.kof.ethz.ch
Kumar, S. (2018). Human resources-government sector vs private sector. Indian Journal of Applied Research, 8(4), 52-54.
Kunze, L. (2019). Can we stop the academic AL brain drain? Kunstliche Intelligenz, 33(1), 1-3.
Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, 3(1); 47-57.
MacGravie, M., & Kahn, S. (2019). Do return requirements increase international knowledge diffusion? Evidence from the fulbright program. Research Policy, 45(6), 1304-1322.
Saint-Blancat, C. (2019). Italy: Brain drain or brain circulation. International Higher Education, No 96, 10-11.
Shahabadi, A., Salehi, M., & Hosseinidoust, E. (2018). The impact of competitiveness on brain drain, GMM Pannel approach. Journal of the Knowledge Economy. Available at: https://link.springer.com/article/10.1007/s13132-018-0556-7
Steinberg, D. (2017). Resource shocks and human capital stocks- brain drain or brain gain? Journal of Development Economics, 127(C), 250-268.
Williamson, O. E. (1998). Transaction cost economics: How it works, where it is headed. De Economist, 146(1), 23-58.
Wu, C., & Wilkes, R. (2017). International students’ post-graduation migration plans and the search for home.Geoforum, 80, 123-132.
www.gemconsortium.org/data/key-nes.
www.worldbank.org
Year Book of Immigration Statistics (2017). Employment-based preferences index, Available at: www.dhs.gov.
Zaidi, S. S. Z., Ahmed, S. S., & Aslam, M. F. (2014). Intellectual brain drain from less developing countries to developed countries: Reasons, issues and solutions. Studies in Social Sciences and Humanities, 1(4), 146-149.