ارزیابی آثار سیاست‏های تنظیم بازار کالاهای اساسی بر شاخص رفاهی هزینه زندگی خانوارهای شهری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی-واحد تهران مرکزی

چکیده

با توجه به اهمیت سیاست‏های تنظیم بازار، این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات سیاست‏های تنظیم بازار کالاهای اساسی بر رفاه خانوارهای شهری طراحی و به اجرا گذاشته شده است. برای این منظور، سیستم مخارج خطی خانوارهای شهری برآورد و شاخص درست هزینه زندگی محاسبه شده است. سپس، سیاست‏های تنظیم بازار کالاهای اساسی در قالب ارقام ریالی هزینه‌شده برای اجرای این سیاست‏ها بر رفاه خانوارهای شهری در قالب شاخص درست هزینه زندگی برازش شده است. نتایج حاصل از برازش سیاست‏های تنظیم بازار کالاهای اساسی به قیمت‏های جاری بر معکوس شاخص درست هزینه زندگی نشان می‏دهد با افزایش مبالغ ریالی یارانه کالاهای اساسی به میزان یک میلیارد ریال، به‏طور متوسط شاخص درست هزینه زندگی به میزان 004/0 واحد درصد کاهش می‏یابد. افزایش مبالغ ریالی برای خرید تضمینی برنج و گندم به میزان یک میلیارد ریال، شاخص درست هزینه زندگی را  009/0 واحد کاهش می‏دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Essencial Commodities Market Regulation Effects on Households Welfare

نویسنده [English]

  • aliakbar khosravinejad

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essential Goods / Regulation / Households Welfare
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، آمار شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران، سال‏های 1370 تا 1389.
پرمه، زورار و همکاران (1384)؛ بررسی روند سیاست‏های تنظیم بازار در ایران و مقایسه آن با تجارب سایر کشورهای منتخب (مطالعه موردی: مرغ، تخم‌مرغ، قند و شکر و روغن‌نباتی)، مؤسسه مطالعات و پژوهش‏های بازرگانی.
پرمه، زورار و همکاران (1387)؛ مطالعه پشتیبان تنظیم بازار برنج، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
پرمه، زورار و همکاران (1390)؛ تدوین مدل مناسب تنظیم بازار در ایام خاص، مؤسسه مطالعات و پژوهش‏های بازرگانی.
جانستون، جک و جان دیناردو (1389)؛ روش‏های اقتصادسنجی، ترجمه فریدون اهرابی و علی‏اکبر خسروی‏نژاد، جلد اول، چاپ دوم، نشر نور علم و دانشکده امور اقتصادی، تهران.
خسروی‏نژاد، علی‏اکبر (1381)؛ الگوی مصرف خوراک؛ کاربردی از مدل‏های سیستم مخارج خطی، سیستم رتردام و سیستم تقاضای تقریباً   ایده‏آل خانوارهای ایرانی (شهری و روستایی)، مؤسسه مطالعات و پژوهش‏های بازرگانی، تهران.
خسروی‏نژاد، علی‏اکبر (1384)؛ ارزیابی تغییرات رفاهی مصرف‏کنندگان ایرانی با استفاده از شاخص‏های هزینه زندگی، تهران مؤسسه مطالعات و پژوهش‏های بازرگانی.
 خسروی‏نژاد، علی‏اکبر (1388)؛ «اندازه‏گیری اثرات رفاهی حذف یارانه کالاهای اساسی بر خانوارهای شهری ایران»، فصلنامه پژوهش‏نامه بازرگانی، ش 50، صص 31-1.
خسروی‏نژاد، علی اکبر و ابراهیم صیامی عراقی(1391)؛ «برآورد تغییرات رفاهی مصرف‏کنندگان در ایران با استفاده  از شاخص درست هزینه زندگی»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال ششم، ش 4، پیاپی 20.
رضایی حقیقت، خدیجه (1389)؛ تحلیل عملکرد و چشم‏انداز تنظیم بازار و بازرگانی داخلی در برنامه پنجم توسعه، معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی،وزارت بازرگانی.
قادری، حسین؛ بررسی آثار سیاست‏های حمایتی دولت بر ساختار مصرف، تولید و قیمت کالاهای کشاورزی اساسی در ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‏های بازرگانی. بی‏تا.
گمرک جمهوری اسلامی ایران، آمار تعرفه محصولات کشاورزی، سال‏های 1370 تا 1389.
مرکز آمار ایران، آمار بودجه خانوارهای شهری، سال‏های 1369 تا 1389.
هاشمی، ابوالقاسم و خسروی‏نژاد، علی‌اکبر (1374)؛ «سیستم مخارج خطی؛ الگوی تقاضای خانوارهای شهری ایران»، مجله اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی، ش 4.
Bakhshoodeh M. and K. J. Thomson (2001); “Input and Output Efficiencies in Wheat Production, Kerman, Iran”, Agricultural Econonomics, vol. 24, pp. 307-313.
Balk, M, B,.2004, Decomposition of fisher indexes, Economic Letters, PP: 107-113.
Banks, J, Blundel, R., and A. Lewbel (1997); “Quadratic Engel Curves and Consumer Demand”,  The Review of Economics and Statistics,vol.74 , pp. 527-539.
Christensen, L.R. and D.W.Jorgenson and L.J.Lau (1975); “Transcendental Logarithmic Utility Funciton”, American Economic Review, vol. 65, pp.867.83.
Creel, Michael, D. (1997); “Welfare Estimation Using the Fourier Form: Simulation Evidence for the Recreation Demand Case”, Review of Economic and Statistics, vol.79, pp.88-94.
Baltagi, B, H.2008, Econometrics, 4th Edition, Springer, pp. 237-249.
Deaton, A. (1974); “The Analysis of Consumer Demand in the United Kingdom, 1900-1970”, Econometrica, vol. 42, No. 2.
Deaton, A. and Muellbauer, J. (1980a); Economics and Consumer Behavior, Cambridge University Press, New York.
Deaton; A. and Muellbaure, J. (1980b); “ An Almost Ideal Demand System”, American Economic Review, vol.70, No.3.
Deaton, A. (1997); The Analysis of Household Survey, World Bank: The John Hopkins University Press.
Gemaletsos, T. and Goldberger, “A Cross ـ Country Comparisons of Consumption Expenditure Patterns”, European Economic Review, vol. 1, pp. 357-400.
Johnston, Jack and John DiNardo (1997); Econometric Methods, Fourth Edition, The McGraw- Hill Book Company.
Keller W. J., Van Driel J. (1975); “Differential Consumer Demand System”, European Economic Review, No 27.
Klien, L.R. and H.Rubin (1948); “A Constant Utility Index of the Cost of Living”, The Review of Economic Studies, vol.15, pp.84-87.
Muellbauer, J. (1974); “Price and Inequality: The United Kingdom Experience”, The Economic Journal, vol. 84, pp. 33-55.
Pollaks, R.W. (1969); “System of Demand Equation: An Empirical Comparison of Alternative of Function Forms”, Econometrica, no. 37, pp. 629-50.
Pollak, R.A. and Walls, T.J. (1969); “Estimation of Linear Expenditure System”, Econometrica, vol.36, No. 4.
Pollak, R. (1989); The Theory of Cost of Living Index, Oxford University Press.
Stone, J.R.N. (1954); “Linear Expenditure System and Demand Analysis: An Application to the Pattern Demand”, Economic Journal, vol. 64.
Samuelson, P. A. and Swamy, S. (1974); “Invariant economic index numbers and canonical duality: Survey and synthesis”, The American Economic Review, vol 64, No.4, pp. 566-593.
Theil, H. (1965); “The Information Approach to Demand Analysis”, Econometrica, No. 33.
Theil, H. (1971); Principal of Econometrics, John Wiley and Sons, New York.
Theil, H. (1975); Theory and Measurement of Consumer Demand, vol.1, Amsterdam: North Holland Publishing Company.
Theil, H. (1976); Theory and Measurement of Consumer Demand, vol.2, Amsterdam: North Holland Publishing Company.
Theil, H. (1980); The System ـ Wide Approach to Microeconomics, Basil Blackwell Oxford.
Vartia, Yrjo, O., (1983); “Efficient Methods of Measuring Welfare Change and Compensated Income in Terms of Ordinary Demand Function”, Econometrica, vol. 51, No. 1, pp. 79-98.