پتانسیل های ایجاد و انحراف تجارت در تجارت ترجیحی دوجانبه ایران (مطالعه موردی سوریه، ترکیه و اندونزی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

پژوهشگر دفتر نمایندگی تام‌الاختیار تجاری

چکیده

ورود به موافقت نامه های تجارت ترجیحی به صورت دوجانبه، یکی از ابزارهای متنوعی است که کشورها برای توسعه تجارت خود از آن استفاده می نمایند. اگر چه در حال حاضر نظام تجارت چندجانبه در قالب سازمان جهانی تجارت ، تا حدود زیادی به گسترش تجارت کمک می نماید، لیکن موافقت نامه های دوجانبه کماکان به عنوان ابزار سیاست تجاری اهمیت خود را حفظ کرده اند. اقتصاد ایران در استفاده از این ابزار سیاستی در ابتدای راه قرار دارد و تجربه چندان قابل استناد و اعتنایی در زمینه تأثیرات این موافقت نامه ها ندارد. امضای یک موافقت نامه تجارت ترجیحی و اجرایی شدن آن، مستلزم آن است که پیش تر، مراحل چند ی طی شده باشد، ازجمله انتخاب طرف موافقت نامه و نیز مذاکره تجار ی. بدیهی است موفقیت ابزار موافقت نامه ها ی دوجانبه ترجیحی در گسترش تجارت، ارتباط مست قیم با نحوه به انجام رساندن مراحل قبلی آن، ازجمله انتخاب طرف موافقت نامه، دارد . با انتخاب صحیح و مبتنیبر اصول علمی طرفها ی مذاکره، امکان حصول به نتایج مورد انتظار در زمینه گسترش تجارت افزایش می یابد. در این مطالعه برآنیم تا با ارائه یک متدولوژی برای بررس ی های اولیه انتخاب کشورها جهت عقد موافقت نامه، فرایند انتخاب طرفهای موافقت نامه را بر اصول علمی مبتنی نماییم . بدین منظور با استفاده از روش ارائه شده توسط مایکلی موافقت نامه تجارت ترجیحی ایران با سه کشور اندونزی، سوریه و ترکیه را از جهت پتانسیل های ایجاد و انحراف تجارت با یکدیگر مقایسه و آنها را رتبه بندی کرده ایم. نتایج بررسی نشان داد که از میان سه کشور سوریه، ترکیه و اندونز ی به عنوان طرفها ی احتمالی تجارت ترجیحی با جمهور ی اسلامی ایران، تجارت ترجیحی با اندونز ی هم ازحیث پتانسیل ایجاد تجارت و هم از نظر پتانسیل انحراف تجارت، می تواند موافقت نامه ای تأثیرگذار تر باشد . کشورها ی ترکیه و سوریه ازنظر پتانسیل ها ی یادشده در رتبه ها ی بعد ی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Potentials of Trade Diversion and Trade Creation in Bilateral PTA`s of Iran (The Case of Syria, Turkey and Indonesia)

نویسندگان [English]

  • seyed mehdi naser
  • mitra nasiri
چکیده [English]

Bilateral preferential trade agreements (PTA`s) are important tools for trade promotion. Despite the role of multilateral trading system (as materialized in WTO) bilateral trade agreements continue to be an international trade policy tool. Before a bilateral trade agreement is signed choosing the partners and negotiating the agreement are two essential steps. Trade promotion depends on how these previous stages including the analytical study on selecting among the potential partners is accomplished. So far Iran has had little practical experience in application of policy tools in its trade policy and its effects on trade, the methodology applied in this study serves as a preliminary theoretical tool to compare three potential parties . The applied method selects and ranks them according to their potentials in terms of trade creation and trade diversion. Michaely method is applied to compare Indonesia, Turkey and Syria in terms of potentials of trade diversion and trade creation as parties to PTA with Iran. The results of the study indicates that an agreement between Iran and Indonesia is more relevant than agreements with Turkey and Syria, who are respectively next in potential partners ranking

کلیدواژه‌ها [English]

  • PREFERENTIAL TRADE AGREEMENTS / TRADE CREATION / TRADE DIVERSION / COMPATIBILITY INDEX