2024-03-28T17:07:54Z
https://pajooheshnameh.itsr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5350
Iranian Journal of Trade Studies
1735-0794
1735-0794
1397
22
88
بررسی یکپارچگی اقتصادی ایران با روسیه در حوزه CIS و شرط مارشال- لرنر
منصور
مولائی پور
محمد
لطفعلیپور
محمد حسین
مهدوی عادلی
احمد
صباحی
آرمان مندرج در سند چشمانداز ، تعامل سازنده و مؤثر با جهان و قدرتهای منطقهای مانند روسیه و بازار سیصد میلیونی حوزه سی آی اس است. مطالعه حاضر با تحلیل عوامل مؤثر بر یکپارچگی اقتصادی ایران با روسیه در حوزه سی آی اس به روش داده های تلفیقی دوره2015 -1992مبتنی بر رویکرد پنل دیتا است. تجارت، تولید، جمعیت و فاصله از متغیرهای کلیدی مدل جاذبه ایران با روسیه در حوزه سی آی اس است. معادله رگرسیونی نشانگر معنیدار بودن مدل جاذبه است. ضرایب زاویه (کشش) سه متغیر مستقل تولید، فاصله و لیندر به ترتیب 45/3 ، 25/3 - و38/0- است. که نشانگر حساسیت زیاد دو متغیر تولید و فاصله و معنیدار بودن آنها است، ولی متغیر مجازی مرز مشترک آبی به علت غلبه مرز خشکی آذربایجان، معنیدار نیست. ضمناً حساسیت تقاضای ارزی صادرات و واردات ایران-روسیه ، بیکشش و به ترتیب منفی 22/ 0و منفی 28/0 است. طبق قاعده مارشال- لرنر، چون مجموع کشش تقاضای واردات و صادرات نسبت به نرخ ارز کمتر از یک است بنابراین تغییر در نرخ ارز هیچ تاثیری دربهبود ترازتجاری ایران با روسیه و تقویت یکپارچگی ندارد.
Regional Integration / Economic Convergence / Gravity Model / Deficit Balance of Trade / Marshall Lerner Condition
2018
12
19
1
45
https://pajooheshnameh.itsr.ir/article_33523_c69a78aff2f8ad635169ad4515a5013b.pdf
Iranian Journal of Trade Studies
1735-0794
1735-0794
1397
22
88
تاثیر ترانزیت کالا بر صادرات غیرنفتی در ایران: یک رویکرد هم جمعی سیستمی
رضا
محسنی
مصطفی
میرزایی
در جهان امروز، ترانزیت کالا یکی از زنجیرههای مهم در بخش بازرگانی خارجی محسوب میگردد. ترانزیت، با ایفای نقش رابط میان تولید و بازار مصرف، به مثابه پلی است که بخشهای مختلف جوامع با عبور از روی آن، به سمت توسعه پایدار حرکت میکنند. به اعتقاد بسیاری از اقتصاددانان، مطالعات انجام شده در سطح کلان اقتصادی برخی از کشورها نشان میدهد که سرمایهگذاری در بخش ترانزیت باعث افزایش صادرات و به تبع آن به رشد اقتصادی منجر میگردد. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تاثیر ترانزیت بر صادرات غیرنفتی ایران طی دوره زمانی 1393-1357 مبتنی بر رهیافت همجمعی میپردازد. نتایج حاکی از آن است که توسعه بخش ترانزیت تاثیر معنیداری در بلندمدت بر صادرات غیرنفتی دارد.
Transit of Goods / Non-Oil Exports / Cointegration
2018
12
19
47
75
https://pajooheshnameh.itsr.ir/article_33524_72affcd062929fa83d85bdb31d635f67.pdf
Iranian Journal of Trade Studies
1735-0794
1735-0794
1397
22
88
رابطه متقابل نوآوری و صادرات در بنگاههای کوچک و متوسط: کاربرد تحلیل تناظر چندگانه و مدل معادلات ساختاری تعمیم یافته
کیومرث
شهبازی
محمد
موحدی
یونس
برومند
هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه متقابل نوآوری و صادرات در بنگاههای کوچک و متوسط است. جامعة آماری این پژوهش، بنگاههای کوچک و متوسط استان آذربایجان غربی است. تحلیلهای این پژوهش بر مبنای پرسشنامه برگرفته از پروژه IDEIS تحت عنوان فرایند نوآوری در بنگاههای کوچک و متوسط فرانسوی است که با لحاظ تغییراتی در پرسشنامه مذکور و بومیسازی آن متناسب با شرایط ایران و لحاظ موانع صادراتی موجود در ایران نهایی شده و از شهریور ماه 1395 تا پایان فروردین ماه 1396 با مراجعه به مدیران بنگاههای کوچک و متوسط استان آذربایجان غربی تکمیل شده است. به این منظور، شاخصهای شدت ورودی نوآوری و شدت خروجی نوآوری با استفاده از روش تحلیل تناظر چندگانه محاسبه و سپس مدل اقتصادسنجی موردنظر با استفاده از مدل معادلات ساختاری تعمیم یافته برآورد شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد اثر صادرات بر نوآوری مثبت و معنیدار است اما در مقابل، اثر نوآوری بر صادرات منفی میباشد که بیانگر کوچک بودن سطح نوآوری بنگاههای ایرانی است. همچنین شاخص موانع صادرات بر صادرات بنگاهها اثر منفی دارد. با توجه به نتایج، اثر یادگیری از صادرات برای بنگاههای کوچک و متوسط مشهود بوده و در این زمینه مناسب است دولت با اقدامات حمایتی از صادرات از قبیل بازاریابی برای محصولات جدید و همچنین یافتن بازارهای جدید صادراتی و اعطای یارانه صادرات موجبات افزایش صادرات را فراهم کند.
SMEs / Innovation / Exports / MCA / GSEM
2018
12
19
77
113
https://pajooheshnameh.itsr.ir/article_33527_0e90911cafba1719ed3f15caf8803927.pdf
Iranian Journal of Trade Studies
1735-0794
1735-0794
1397
22
88
نظام حقوق مالکیت فکری مناسب برای کشورهای درحال توسعه: با اشاراتی در مورد ایران
وحید
بزرگی
یکی از پرسشهای دائمی درمورد حقوق مالکیت فکری این است که نقش حقوق مالکیت فکری در توسعه اقتصادی کشورها چیست و چه نوع نظام حقوق مالکیت فکری برای کشورهای درحالتوسعه مفیدتر است. برای پاسخ به این پرسش دوگانه، در پژوهش حاضر از یکسو به بررسی مطالعات و تحقیقات تجربی درمورد آثار درونزاد و برونزاد حقوق مالکیت فکری و از سوی دیگر به بررسی سیر تحول نظام حقوق مالکیت فکری سه اقتصاد نوظهور هند، کرهجنوبی و چین پرداخته شده تا رهنمودهایی درمورد ایران ارائه شود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که حقوق مالکیت فکری تأثیری مثبت بر توسعه اقتصادی داشته و کشورهای درحالتوسعه بهتر است هماهنگ با توسعه اقتصادی خود به تقویت نظام حقوق مالکیت فکری خود بپردازند.
Intellectual Property Rights / Economic Development / Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectuall Property Rights / Worls Trade Organization / Iran
2018
11
22
115
154
https://pajooheshnameh.itsr.ir/article_33530_62014b1d30c278b611ad5ccbbe73693f.pdf
Iranian Journal of Trade Studies
1735-0794
1735-0794
1397
22
88
شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر ارتقاء قابلیت های پویا در صنایع کوچک و متوسط( مطالعه موردی صنایع کردستان) .با استفاده از مدل (ISM) و مدل (DEMATEL)
روح اله
سهرابی
مجتبی
رستمی
در دنیای مدرن و به ویژه سالهای اخیر صنایع کوچک و متوسط نقش مهمی در متغیرهای مانند رشد اقتصادی، رقابت و حل و فصل بحران بیکاری داشتهاند. این مقاله باهدف تدوین یک مدل ساختاری تفسیری با استفاده از دو روش ISM و DEMATEL به بررسی نقش متغیرهای تأثیرگذار در ارتقای قابلیتهای صنایع کوچک و متوسط در صنایع استان کردستان پرداخته است. بر اساس بررسی مقالات، متون، منابع مرتبط، و نظرخبرگان ازطریق پرسشنامه وتحلیل مقایسهای داده ها، درمجموع 20 عامل مهم و موثر، شاخصهای مرتبط برای ارتقای قابلیتهای پویا در صنایع کوچک ومتوسط شناسایی شد.جامعه آماری این پژوهش کلیه خبرگان و صنعتگران مسلط به موضوع تحقیق بود که در نهایت جهت شناسایی وتحلیل عوامل،15 نفراز کارشناسان و مهندسین صنعتی همکاری نمودند. تحلیل مدل ساختاری نشان دادکه متغیر سیاستها، قوانین ومقررات دولتی بهعنوان سنگ زیربنای مدل عمل میکند و در دسته متغیرهای مستقل قرار میگیرد و دارای قدرت هدایت بالا و شدت وابستگی پایین است و برای شروع ارتقای قابلیتهای پویا باید در مرحله اول روی آنها تاکید کرد ویازده متغیردردسته متغیرهای ارتباط یا متصل هستندکه دارای قدرت هدایت و وابستگی بالا هستند و هرنوع تغییر درآنان میتواند سایر عوامل را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین درتحلیل مقایسهای روش دیماتل متغیر فرهنگ صنعتیسازی به عنوان اثرگذارترین عامل تعیین شد.
Small and Medium Entreprises / Interpretive Structural Model (ISM) / DEMATEL / Dynamic Capabilities / Development
2018
12
19
155
179
https://pajooheshnameh.itsr.ir/article_33536_8a84b4c65baf502a21f4f02d3502a829.pdf
Iranian Journal of Trade Studies
1735-0794
1735-0794
1397
22
88
اختراعات ضروری استاندارد: نقطه تلاقی حقوق مالکیت فکری و استاندارد
مصطفی
بختیاروند
شیوا
جمالی نژاد
با فراگیرشدن فناوریهای استاندارد در همه زمینهها، به ویژه فناوری ارتباطات، اهمیت اختراعات ضروری استاندارد افزایش یافته است. جهت اطمینان از دسترسی به این اختراعات، سازمانهای استانداردسازی دارندگان را متعهد میکنند مجوز بهرهبرداری از اختراعات ضروری خود را با شرایط منصفانه، متعارف و غیرتبعضآمیز صادر کنند. تعهد به صدور مجوز براساس این شرایط برای جلوگیری از سوءاستفاده دارندگان اختراعات ضروری از قدرت انحصاری در بازار و انجام اقدامات ضدرقابتی است. در عین حال، دارندگان مستحق دریافت پاداش مناسب برای اختراعات ضروری خود هستند.
راجع به شرایط تعهدات فوقالذکر اختلافاتی وجود دارد. البته دعاوی قضایی در این زمینه مطرح شده که یک رویه مشترک در خصوص عدم سوءاستفاده از قدرت انحصاری و اقدامات ضدرقابتی از آن قابل استنباط است.
نتایج این پژوهش که به روش تحلیلی توصیفی انجام شده حاکی از آن است که ایجاد تعادل بین منافع دارندگان اختراعات ضروری استاندارد و مجریان استاندارد اهمیت زیادی دارد و به منظور حفظ رقابت، شرایط صدور مجوز بهرهبرداری باید به روشنی تعیین شود. در فقدان نص قانونی خاص، در حقوق ایران برای ساماندهی اختراعات ضروری استاندارد میتوان به مواردی از جمله مجوزهای اجباری حق اختراع و قواعد منع سوءاستفاده از وضعیت اقتصادی مسلط قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 استناد کرد. در عین حال، تدوین مقررات ویژه برای اختراعات ضروری استاندارد موجب تبیین وضعیت قانونی این اختراعات و کاهش اختلافات و دعاوی خواهد شد.
Standard Essential Patent / Competition Law / Patent Hold-up / Fair / Reasonable and Non-Discriminatory Royalty
2018
12
19
179
206
https://pajooheshnameh.itsr.ir/article_33537_5b180bd199b954fc2f300cc1626d874e.pdf
Iranian Journal of Trade Studies
1735-0794
1735-0794
1397
22
88
تأثیر نااطمینانی نرخ ارز بر تراز تجاری ایران: رهیافت الگوی تلاطم تصادفی نامتقارن
بهنام
الیاس پور
محمدطاهر
احمدی شادمهری
محمدرضا
لطفعلی پور
محمدعلی
فلاحی
نرخ ارز یکی از عوامل تأثیرگذار بر تجارت خارجی است. علاوه بر نقش نرخ ارز در اقتصاد و شرایط اقتصادی، نوسانات آن نیز نتایج خاص خود را به همراه دارد. بهطور ویژه در کشورهایی نظیر ایران که قسمت عمده عواید دولت از محل درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت تأمین میشود، تغییر نرخ ارز به واسطه تحت تأثیر قرار دادن بخش خارجی و داخلی اقتصاد، میتواند عملکرد کلی اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار دهد. این پژوهش به بررسی تأثیر نرخ ارز واقعی و نااطمینانی آن بر تجارت ایران با استفاده از دادههای فصلی دوره 1395-1374 میپردازد. به این منظور ابتدا نااطمینانی نرخ ارز واقعی با استفاده از الگوی تلاطم تصادفی نامتقارن که نسبت به خانواده مدلهای خودبازگشتی واریانس ناهمسانی شرطی برای مدلسازی دادههای سریزمانی منعطفتر است، استخراج میشود. سپس جهت تحلیل و بررسی دقیقتر اثر نرخ ارز واقعی و نااطمینانی آن بر تجارت ایران سه مدل صادرات غیرنفتی، واردات و تراز تجاری در چارچوب الگوی همجمعی یوهانسن- جوسیلیوس برآورد میشوند. نتایج نشان میدهد که در بلندمدت و در هر سه مدل برآوردی، نرخ ارز واقعی تأثیر منفی و معنیداری بر صادرات غیرنفتی، واردات و تراز تجاری ایران دارد. همچنین نااطمینانی نرخ ارز واقعی تأثیر مثبت بر صادرات غیرنفتی و تراز تجاری ایران و تأثیر منفی بر واردات ایران دارد.
Real Exchange Rate / Trade Balance / Uncertainty / Asymmetric Stochastic Volatility Model / Cointegration
2018
12
19
207
255
https://pajooheshnameh.itsr.ir/article_33538_7e730b9950000f74928a1192702540f2.pdf